Clusterhoofdpijn
(H)erkenning
Clusterhoofdpijn is een relatief zeldzame aandoening, hierdoor kan het jaren duren voordat de ziekte wordt herkend. Vaak wordt de diagnose migraine of atypische aangezichtspijn gesteld, dit kan leiden tot een verkeerde, niet-werkzame behandeling.
Voor de patiënt is het van groot belang dat de ziekte vroegtijdig te herkend wordt. De aanvallen zijn dan vaak goed te voorkomen of adequaat te bestrijden.
Symptomen van clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn kan zich op verschillende manieren manifesteren. In de meest typische vorm wordt de hoofdpijn gekenmerkt door:
- Aanvallen die om de dag tot 8 keer per dag optreden
- Aanvallen die tussen 15 minuten en 3 uur duren
- Heftige, eenzijdige pijn rond het oog of de slaap
Bijverschijnselen zoals:
- Rood, tranend of opgezwollen oog aan dezelfde kant als de pijn
- Verstopte neus of loopneus aan dezelfde kant als de pijn
- Zwetend voorhoofd en/of gelaat aan dezelfde kant als de pijn
- Gevoel van rusteloosheid of bewegingsdrang
De clusterhoofdpijn aanval
Clusterhoofdpijn is een aandoening waarbij aanvallen optreden van zeer heftige, snijdende, borende, eenzijdige pijn, die meestal rondom, in, of achter één oog gelokaliseerd is. De pijn kan uitstralen naar andere delen van het hoofd, meestal de slapen of de neus en bovenkaak. Soms zit de pijn voornamelijk ter hoogte van de slaap of de neuswortel. In tegenstelling tot bij migraine is de pijn bij clusterhoofdpijn altijd strikt eenzijdig gelokaliseerd. De aanvallen duren tussen de vijftien minuten en drie uur. De feitelijke oorzaak van clusterhoofdpijn is onbekend.
Clusterperiode aanval
Bij clusterhoofdpijn komen de aanvallen meestal in clusters (episoden) voor. Dit betekent dat patiënten afwisselende periodes van weken tot maanden met veel aanvallen hebben en periodes zonder aanvallen. Vaak vallen deze periodes in hetzelfde jaargetijde. Een klein deel van de patiënten heeft de chronische vorm van clusterhoofdpijn, waarbij men maandelijks meerdere aanvallen heeft (dit kan erg verschillend zijn van dagelijks meerdere aanvallen tot maandelijks enkele aanvallen).
De chronische vorm van clusterhoofdpijn komt gelukkig slechts bij vijftien procent van de clusterhoofdpijnpatiënten voor, en is dus zeer zeldzaam (nog altijd een kleine tweeduizend patiënten in Nederland). Door het ontbreken van het typische patroon van periodes met aanvallen afgewisseld door aanvalsvrije periodes, is het stellen van de diagnose nog moeilijker dan bij de episodische vorm van clusterhoofdpijn.
Behandeling van clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn is te behandelen met zowel behandelingen gericht om een aanval af te breken (aanvalsbehandeling) als met behandelingen om het aantal aanvallen te verminderen (preventieve behandeling). Als aanvalsbehandeling zijn sumatriptan injecties en inhalatie van zuivere zuurstof de meest effectieve mogelijkheden. Mogelijke preventieve behandelingen zijn onder andere verapamil en lithium.
Twee relatief nieuwe behandelingen voor clusterhoofdpijn zijn de GON-injectie en zenuwstimulatie.
